GIẢI THÍCH TÍNH LŨY THOÁI CỦA THUẾ GTGT

Căn cứ pháp luật

•        Luật Thuế giá trị gia tăng 2008;

•        Thông tư 219/2013/TT-BTC hướng dẫn Luật Thuế giá trị gia tăng.     

Nội dung trả lời

• Tính lũy thoái của thuế GTGT

Do thuế GTGT đánh vào hàng hóa, dịch vụ, người tiêu dùng cuối cùng phải trả khoản thuế này mà không phân biệt đến thu nhập cao hay thấp. Nếu cùng tiêu dùng cùng một sản phẩm đó với giá như nhau thì sẽ phải chịu thuế GTGT bằng nhau. Như vậy, nếu tính ra và so sánh thì so số thuế GTGT phải trả với thu nhập thì người nào có thu nhập cao hơn thì tỷ lệ này sẽ thấp hơn và ngược lại. Nói cách khác, xét dưới góc độ tính công bằng, thuế GTGT là sắc thuế không công bằng, tỷ lệ thuế giá trị gia tăng so với thu nhập của người nghèo cao hơn người giầu.

• Tại sao thuế GTGT có tính lũy thoái vẫn được áp dụng phổ biến ở nhiều nước trên thế giới?

Thuế GTGT đã được chính thức áp dụng ở Việt Nam kể từ năm 1999. Kể từ đó, tỷ trọng đóng góp của loại thuế này vào trong tổng mức thu thuế ngày càng tăng. Nếu như vào năm 2005, thuế GTGT chỉ mới đóng góp 23,9% thì đến năm 2016 con số này đã lên tới 35,7%. Nếu nhìn rộng ra với các loại thuế tiêu thụ khác như thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế môi trường thì tỷ lệ đóng góp của nhóm thuế tiêu thụ trên tổng mức thu thuế đã lên tới 49,4% vào năm 2016.

Nếu như tới đây Bộ Tài chính tăng mức thuế cũng như mở rộng quy mô đối tượng hàng hóa chịu thuế GTGT thì chắc chắn con số trên sẽ nhanh chóng vượt qua mức 50%. Điều này có nghĩa là nguồn thu thuế của Việt Nam sẽ dựa đa phần vào thuế tiêu thụ chứ không phải là thuế thu nhập (hoặc các loại thuế trực thu khác).

Mặt khác, thuế GTGT còn có ý nghĩa quan trọng đối với nền kinh tế nhiều nước nói chung và Việt Nam nói riêng. Cụ thể:

 + Động viên một phần thu nhập của đại bộ phận người tiêu dùng trong xã hội vào Ngân sách Nhà nước thông qua chi tiêu mua sắm, hàng hóa, dịch vụ.

  + Thuế GTGT là loại thuế không trùng lắp do chỉ đánh trên giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng. Điều này góp phần khuyến khích sản xuất, hợp tác hóa để nâng cao năng suất, chất lượng và hạ giá thành sản phẩm.

  + Thuế GTGT góp phần tăng cường công tác hạch toán kế toán và thúc đẩy việc mua bán hàng hóa, dịch vụ có chứng từ.